Zoals elke dinsdag weer les Mots du Mardi, een woord of gezegde uit de Franse taal om zo wat Frans te leren of bij te spijkeren. Deze week is dat Merde.
Waarschijnlijk is merde een van de eerste Franse scheldwoorden die je hebt geleerd of gehoord. Niet zo gek, want het is verreweg het meest gebruikte scheldwoord in Frankrijk. De betekenis van merde is letterlijk niets anders dan ‘shit’, en je gebruikt het ook in dit opzicht.
Zo kun je bijvoorbeeld als je door de hondenpoep bent gelopen, zeggen: ‘J’ai marché dans la merde’.
Om je verbazing, ergernis of boosheid over iets te uiten, kun je er ‘merde’ uit gooien. Het is hetzelfde als je in het Nederlands verdorie of shit zegt. Merde is natuurlijk niet heel netjes om te gebruiken, maar het is altijd nog minder erg dan bijvoorbeeld putain. Ook op andere manieren wordt merde gebruikt.
Om aan te geven dat je in de ellende/shit zit, zeg je: je suis dans la merde. Ook het werkwoord ‘emmerder’ is van merde afgeleid. Dit zeg je bijvoorbeeld als je met iemand klaar bent; Je l’emmerde: hij bekijkt het maar.
Maar wist je het ook kunt gebruiken om iemand succes te wensen? De oorsprong van deze betekenis van merde komt uit de wereld van de amusement. Dit komt door de aanwezigheid van paardenmest voor de theaters aan het einde van de 19e eeuw. De toeschouwers die naar de show gaan, stapten in de uitwerpselen van de paarden en maakten het tapijt bij de ingang vies. Hoe viezer dit tapijt was, hoe meer toeschouwers er waren gekomen, en dus hoe succesvoller het theaterstuk was. Sindsdien wensten acteurs elkaar ‘merde’, wat dus hetzelfde is als ‘bonne chance’. Je kunt merde dus ook in een positieve context gebruiken.
